آزمایشگاه معتمد محیط زیست و نحوه عملکرد آن
آزمایشگاه معتمد محیط زیست، یک مرکز تخصصی است که با مجوز سازمان حفاظت محیط زیست فعالیت می‌کند و وظیفه آن اندازه‌گیری و تحلیل آلاینده‌های زیست‌محیطی در هوا، آب، خاک و پساب‌های صنعتی است. این آزمایشگاه‌ها به‌عنوان بازوی اجرایی سازمان محیط زیست، نقش مهمی در پایش و نظارت بر آلودگی‌ها دارند.
۱. وظایف اصلی آزمایشگاه معتمد محیط زیست
– پایش و اندازه‌گیری آلاینده‌ها
- پایش کیفیت هوا: اندازه‌گیری ذرات معلق (PM10، PM2.5)، گازهای آلاینده مانند SO₂، NOx، CO، O₃.
- پایش منابع آلاینده صنعتی: بررسی گازهای خروجی از دودکش کارخانه‌ها و نیروگاه‌ها.
- پایش آب و پساب: سنجش پارامترهایی مانند COD، BOD، PH، نیترات، فسفات، فلزات سنگین.
- پایش خاک و پسماندها: آنالیز ترکیبات شیمیایی و آلودگی‌های زیست‌محیطی در خاک.
– نمونه‌برداری و آنالیز
آزمایشگاه‌ها از روش‌های استاندارد برای نمونه‌برداری و آنالیز مواد استفاده می‌کنند. برخی از روش‌های رایج شامل:
- کروماتوگرافی گازی (GC) و مایع (HPLC)
- اسپکتروفتومتری جذب اتمی (AAS)
- آنالیز میکروبی و بیولوژیکی برای بررسی آلودگی‌های زیستی
– ارائه گزارش و مشاوره
- صدور گزارشات رسمی برای ارائه به سازمان محیط زیست.
- ارائه راهکارهای کاهش آلودگی به صنایع.
- بررسی میزان تطابق آلاینده‌ها با استانداردهای زیست‌محیطی.
۲. فرآیند کاری آزمایشگاه معتمد محیط زیست
– اخذ نمونه
نمونه‌برداری با رعایت پروتکل‌های استاندارد انجام می‌شود. بسته به نوع نمونه، تجهیزات متفاوتی مانند پمپ‌های نمونه‌برداری هوا، ظروف استریل برای آب، یا دستگاه‌های حفاری خاک استفاده می‌شود.
– آنالیز آزمایشگاهی
نمونه‌های جمع‌آوری‌شده در آزمایشگاه با دستگاه‌های پیشرفته تجزیه و تحلیل می‌شوند. روش‌های تحلیلی باید مطابق با استانداردهای ملی و بین‌المللی مانند ISO، ASTM، EPA باشد.
– تحلیل نتایج و مقایسه با استانداردها
داده‌های به‌دست‌آمده با حدود مجاز سازمان محیط زیست مقایسه می‌شوند و میزان آلودگی مشخص می‌شود.
– ارائه گزارش نهایی
گزارش‌های آزمایشگاهی شامل:
- اطلاعات مربوط به محل نمونه‌برداری و روش‌ها
- نتایج عددی آزمایشات
- مقایسه با استانداردها
- پیشنهادات اصلاحی در صورت وجود آلودگی
۳. اهمیت آزمایشگاه‌های معتمد محیط زیست
✅ کمک به کاهش آلودگی: با پایش دقیق آلاینده‌ها، صنایع مجبور به رعایت استانداردهای زیست‌محیطی می‌شوند.
✅ پیشگیری از آسیب‌های زیست‌محیطی: نظارت بر منابع آلودگی از تخریب منابع طبیعی جلوگیری می‌کند.
✅ افزایش کیفیت زندگی: کنترل آلاینده‌های هوا و آب مستقیماً بر سلامت عمومی تأثیر دارد.