غبارگیرهای صنعتی در چه صنایعی بکار میروند؟

• 1401/05/27
• شرکت فنی مهندسی پایش فرآیند دقیق آزمون
• 1

کلیه فرآیند های صنعتی مثل صنایع تولیدی،فرآوری و استخراج ذرات و غبار تولید میکنند که این غبار میتواند موجب آسیب های زیست محیطی یا سلامتی کارکنان شود لذا قوانین محدود کننده ای از سوی سازمان های استاندارد، محیط زیست و بهداشت و درمان هر کشور تصویب می شود تا ضامن سلامتی محیط زیست و کارکنان شود. این قوانین کنترلی میتواند با اصلاح فرآیندها یا نصب تجهیزات کنترلی صورت گیرد. غبارگیرهای صنعتی نمونه ای از این تجهیزات هستند. 
همچنین در اغلب صنایع غبار ناشی از فرآیندها شامل ذرات ارزشمندی است که جمع آوری آن ها موجب سوددهی مجموعه می شود که از این حیث هم غبارگیرهای صنعتی می توانند نقش پر رنگی را  در تولید محصولات جانبی ایفا کنند. در ادامه به معرفی صنایعی می پردازیم که اغلب از غبارگیرهای صنعتی استفاده می کنند.

صنایع فولاد

صنایع فولاد شامل استخراج، فرآوری و تولید می شود. کلیه این فرآیند های همراه با تولید غباری هستند که این غبار هم برای سلامتی کارکنان و محیط زیست بسیار مضر است و هم ارزش بالایی دارد به همین دلیل غبارگیر های صنعتی نقش مهم و موثری در این صنایع دارند. 

صنایع شیمیایی

فرآیند های شیمایی که ذرات حاوی بلورهای سیلیس تولید میکنند به شدت برای سلامتی انسان ضرر دارند.برخی از ذرات بسیار ریز میتوانند با ورود به بدن به مغز،کلیه ها، شش ها، روده و پروستات آسیب بزنند.

برخی از این آسیب ها؛

قرارگیری کارکنان در معرض غبار سیلیس باعث مشکلات تنفسی مثل برونشیت یا سرطان ریه می شود.قرار گرفتن در معرض عناصر فلزی مانند کادمیوم، بریلیم، آرسنیک، کروم و سرب باعث آسیب به دستگاه عصبی، دستگاه گوارش و تولید مثل می شود.

برخی صنایع مثل صنایع فولاد که کلیه فرآیند های استخراج،فرآوری و تولید آن با تولید غبار همراه است؛ هم برای سلامتی کارکنان و هم محیط زیست مضر است. همچنین غبار این صنایع بسیار ارزشمند است. 
کلیه فرآیندهای تولیدی که با کوره های 

-قوس الکتریکی

-القایی

-سوخت فسیلی 
   غبار فوق العاده خطرناک برای کارکنان و محیط زیست تولید میکنند و همچنین غبار ارزشمندی که جمع آوری آن موجب تولید محصولات جانبی می شود. 
همچنین صنایع رنگ سازی دیگر صنایعی هستند که ذرات بسیار سمی تولید میکنند. 

برش پلاسما-برش لیزر 
برش پلاسما یا لیزر برای برش آهن الات مثل استیل ضد زنگ، برنج، مس و الومینیوم و ... بکار میرود. فرآیند برش پلاسما مذاب، دود و گاز تولید میکند. ذرات موجود در دود ناشی از فرآیند برش میتواند به ریه های افراد حاضر در اطراف اسیب بزند . 

صنایع دارویی

در صنایع دارویی دو نگرانی در مورد ذرات معلق وجود دارد:

1. قرار نگرفتن پرسنل در معرض ذرات سمی، خطرناک و قوی 
2.  جلوگیری از ایجاد ترکیبات قابل انفجار 

فرآیند های داروسازی مثل : پرس قرص، پوشش دهی قرص ها، خشک کن بستر سیال، خشک کن پاششی، گرانول و ... از فرآیند های تولید کننده غبار هستند. 

پوشش های ذره پاشی خشک

فرآیندهای پوششی خشک مثل سند بلاست که برای آماده سازی سطوح فلزی به کار میرود غبار و ذرات بسیاری را ایجاد میکند. 
کلیه فرآیند های پوششی مثل ؛

• پوشش های براق کننده رینگ اتومبیل
• رنگ کاری ها (دستی با پیستوله)
• کوره های رنگ 
• سندبلاست
• فایبرگلاس کاری
• پوشش الومینیوم
• پوشش با سیلیس

صنایع معدنی و استخراج از معادن

یکی از چالشی ترین کارها کاهش غبار در فرآیندهای معدنی مثل خرد کردن، غربالگری و انتقال روی نوار نقاله هاست. اداره بهداشت آمریکا قوانین سخت گیرانه ای برای کنترل غبار در صنایع معدنی وجود دارد و به همین دلیل پیمانکارها و شرکت های فعال در این حوزه به دنبال تاییدیه های محیط زیستی هستند به همین دلیل غبارگیرهای صنعتی بهترین گزینه برای آن هاست. همچنین این غبارگیرها باید عمر بالا و قابلیت اطمینان بالاتری نسبت به سایر غبارگیرها داشته باشند چرا که در محیط های خشن کار میکنند. برخی از این صنایع که با چالش های مختلفی از لحاظ آلودگی های زیست محیطی همراه هستند؛

• صنایع سیمان
• صنایع آهک
• صنایع تولید کاشی و سرامیک

پوشش دهی حرارتی

پوشش دهی حرارتی ذرات مذاب فلزی را روی سطح مورد نظر اسپری میکند که میتواند ذرات بسیار خطرناکی را در محیط رها کند و سلامت کاربران حاضر در این صنعت را به خطر اندازد. ذرات و غبار این فرآیند کوچکتر از یک میکرون است که به راحتی میتواند وارد بافت های ریه گردد.ذرات فلزی معمولا وارد دستگاه تنفسی می گردد اما میتواند موجب سوزش چشم ها،دهان، گلو، شکم و پوست گردد. در برخی فرآیند هایی که نیکل یا کروم اسپری میشود ذرات به شدت سرطان زا هستند. غبار و ذرات فلزات دیگر مثل زینک،آلومینیوم،برنز، برنج و مس میتواند موجب تب، آلرژی، بیماری های پوستی و در موارد حاد موجب بیماری های ریوی شود. 
صنایع و فرآیند هایی که در آنها پوشش دهی حرارتی وجود دارد از جمله؛

• پوشش دهی الکترودهای جوشکاری   
• پوشش دهی سیم های جوشکاری 
• پاشش پلاسما

جوشکاری

فرآیندهای جوشکاری دود و گاز تولید میکنند که موجب سوزش چشم، سرفه، بیماری های تنفسی و سردرد می شود. 

• منگنز موجود در سیم های جوشکاری (فرآیند جوش CO2) موجب خستگی و سردرد جوشکار می گردد و قرارگیری بیش از حد در معرض منگنز آزاد شده از فرآیند جوشکاری موجب آسیب به دستگاه عصبی می شود. 
• کروم شش ظرفیتی یک ماده سرطان زاست که در فرآیند جوشکاری استیل ضد زنگ یا هرگونه فولادی که ترکیبات کروم دارد آزاد می شود. قرارگیری بیش از حد در معرض این ماده موجب آسیب به دستگاه تنفسی فوقانی، ناراحتی پوست و چشم،  بثورات پوستی، آلرژی، درماتیت پوستی، ناراحتی سینوسی، خونریزی بینی، زخم معده و بینی، تنگی نفس، خس خس سینه و نفس نفس زدن می شود. کار کردن طولانی مدت در معرض این ماده موجب سرطان ریه و آسیب های قابل توجه به چشم ها ، کبد و کلیه می شود.
• اکسید روی زمانی ایجاد میشود که فولاد گالوانیزه جوشکاری می شود.  تنفس طولانی مدت آن بیماری شبیه آنفولانزا ایجاد میکند. 

ماشین کاری

کلیه فرآیندهای ماشین کاری از مایعاتی برای خنک کاری قطعه و ابزار استفاده میکنند؛بر اثر داغ شدن این مایعات به بخار تبدیل می شوند که میتوانند به سلامت کاربر این ماشین ها آسیب بزنند. همچنین این بخارات موجب روغنی شدن محیط کارگاه می شود که موجب بی نظمی آن می گردد. 

صنایع کشاورزی 

فرآیند های جمع آوری، ذخیره و فرآوری محصولات کشاورزی می تواند ذرات و غبار بسیار ریزی تولید کند که وارد دستگاه تنفسی کارگران گردد. همچنین انبارش این دانه ها باید به گونه ای باشد که خطر انفجار نداشته باشند. تهویه پی در پی و منظم سالن های انبارش موجب کاهش خطرات انفجار میگردد. 

صنایع بسته بندی 

فرآیند تولید کارتن و مقوا، پلاستیک و قوطی های فلزی ذرات و غبار تولید میکند که هم میتواند به سلامت کارکنان آسیب بزند و هم قابلیت انفجار دارند لذا بودن غبارگیر از جنبه سلامت و ایمنی محیط الزامی است.

---

---